Tác giả : Kim Hài
Quân nắm tay em len
lỏi vào giữa đám đông
đang đứng lố nhố trên
bãi biển.Toàn những
người quen trong làng
chài.Tất cả đều ngóng
nhìn ra ngoài khơi tít xa.
Từ nơi ấy ,các con sóng
theo nhau hăm hở vào
bờ.Sóng sủi bọt trắng
đầy mặt biển.Bầu trời
vẫn nhờ nhờ một màu
buồn bã.Không ai nói với
ai câu nào,trừ một vài
tiếng khóc dỗi của mấy
đứa bé còn bú mẹ.
- Anh Hai ,chưa có
ghe về. Em đói bụng.
Thằng Quân nhìn
em ,giọng nó run rẩy,
đắng ngắt:
- Ừ , đợi tí chút.Có khi
ba về …
Trời sẫm tối dần.Gió
nổi mạnh. Biển đen hơn
như có một màn mây
xám trải trên mặt nước
che lấp cả những đợt
sóng. Mọi người lặng lẽ
ra về.Chỉ còn hai ông
lão,tóc bạc trắng đang
loay hoay nhóm lửa.
- Về đi.
Một ông lão nói với
Quân như ra lệnh.Quân
dắt tay em,vừa đi vừa
ngoái nhìn. Một nấm
khói cuồn cuộn bay lẩn
khuất với ánh lửa nhảy
múa. Trái tim Quân thắt
lại.
Căn nhà nhỏ của hai
anh em ở tận cuối xóm
chài.Mọi ngày,nơi đây
chẳng thiếu tiếng cười.
Nhưng hôm nay,nhà nhà
đều lặng lẽ. Những đoàn
thuyền đánh cá ra
khơi,quá ngày hạn định
mà vẫn chưa về bến.Tin
báo bão đưa về cùng
với vài con thuyền lẻ
tẻ,xơ xác ,ngơ ngẩn
tiến vào bãi vắng. Đó là
những gia đình may
mắn.
Quân cũng giống như
mọi người,chờ đợi
trong tuyệt vọng. Có
điều hai anh em Quân
chỉ là hai đứa trẻ. Quân
14 vàbé Ba mới tròn 5
tuổi. Mất mẹ ,chỉ còn
cha.Quân thay cả cha lẫn
mẹ chăm nom em vào
những đợt đi biển dài
ngày của cha mình. Giờ
đây,sự hoang mang ,lo
lắng ,tuyệt vọng như
một gánh nặng mới mẽ
oằn lên vai Quân mà
chẳng biết chia sớt
cùng ai. Bé Ba còn
bé ,quá ngây thơ và
cũng quá quen với sự
vắng mặt của hai người
cha lẫn mẹ. Cạnh nó chỉ
có Quân,và nếu có Quân
bên cạnh,thế là đủ.Vì
vậy con bé vẫn líu lo,vui
vẻ nói,kể luôn mồm.
- Anh Hai à , ba nói
hết hè nầy ba cho em đi
học,
- Ừa …
- Học ở trường đàng
hoàng …
- Ừa …
- Chỗ con Dĩnh,thằng
Sún ,thằng Bí học đó
anh Hai.
- Ừa …
- Em sẽ học chữ anh
Hai hén? mà mới đầu cô
dạy mình chữ gì hở anh
Hai?
- Ừa …
Bé Ba ngừng nói trố
mắt nhìn anh:
- Ủa ,anh Hai ,sao anh
ừa hoài vậy?
- Ừa …
Bởi Quân vừa nấu
cơm vừa trả lời em mà
đầu suy nghĩ đến
chuyện khác. Không lẽ
bất hạnh lại đến với hai
anh em Quân? Quân
chẳng mong,chẳng cầu
như vậy. Phải cố gắng
nghĩ đến điều vui. Ngày
mai ,có thể ghe lại
về ,hai anh em Quân sẽ
tha hồ lục lọi tìm trong
đống lưới rối những con
cá nhỏ,dồn đống,rồi
đem bán cho bà Dĩ cháo
trắng.Mấy đồng bạc nhỏ
bé ít nhiều cũng đổi
được nắm kẹo hoặc
mấy cái bánh qui ngọt
lịm cho bé Ba.
- Anh Hai … Ba về , kỳ
nầy đừng đổi kẹo nghe
anh Hai ,mình đổi bút lá
tre để em đi học …
- Ừa..
- Dư tiền,anh Hai mua
cho em cục gôm
nè ,thêm tờ giấy thấm
màu hồng.Em sẽ tập
viết chữ , sẽ học giỏi
nè , mai mốt em đi làm
cô giáo nuôi ba,nuôi anh
Hai, anh Hai chịu không?
Quân cười với
em.Ước muốn của bé Ba
làm Quân nao nao. Ừ đã
có một thời Quân đã nói
như vậy với ba với má.
Ngay cả giây phút hiện
tại ,dù trường ốc đã trở
thành xa lạ với
Quân ,nhưng Quân vẫn
không vơi niềm ao ước
đó. Chỉ khác ,là giờ
đây,Quân tự biết mình
không thể.
- Thôi cơm chín
rồi ,mình ăn cơm đi.Em
ăn cho khoẻ để học cho
giỏi.Khi nào sắp vô
trường ,anh xin ba sắm
cho em đầy đủ hết
trọi ,chịu chưa?
- Chịu …anh Hai nhớ
nhen..Vở nè ,sách tập
đọc nè ,viết mực
nè ,gôm nè …Bộ quần áo
mới nè.À..anh Hai ,con
Dĩnh có đeo cả huy hiệu
nữa ,oai ghê , mà nó
làm phách lắm. Còn
nữa ,anh Hai nhắc mua
cho em đôi dép mủ.Đi
học đâu có được đi
chân không anh Hai hé …
- Ừ , anh Hai sẽ xin ba
mua dép,mua cả mũ cho
em..
Quân không thể thực
hiện lời hứa của mình.
Biển đã xanh ,sóng đã
không gầm thét
nữa ,nhưng đoàn
thuyền vẫn biền biệt.
Nhiều người bắt đầu
chít khăn tang và thả
những tờ giấy
vàng , giấy bạc xuống
biển.
Sóng đưa những tờ
giấy trĩu nước ,rối
nhau ,tấp vào chân bờ.
Quân nhặt lên vò nát
trong lòng tay. Nổi lo về
những ngày đói khổ
trước mắt khi không
còn cha lớn hơn cả nổi
đau mất cha.Quân
không khóc mà chỉ sợ
ngày nào đó phải dẫn
em đi xin ăn khắp bãi.Bé
Ba như linh cảm điều gì
cũng ít nói ít cười..Ngày
nào nó cũng đòi theo
Quân ra bãi.
- Em đi đón ba …
Nó nói gọn lỏn làm
Quân sợ. Hai anh em lại
ngồi trên bờ cát cho
đến khi chiều xuống.Vẫn
không thấy cánh buồm
nào trở về.Đống lửa
không còn được đốt lên
hằng đêm…Bão đã
lặng ,những người đi
biển nếu còn cũng đã lạc
sang một vùng biển nào
rồi. Họ không cần những
đốm lửa vì sao trên trời
đã giăng hằng hà sa số.
Quân không còn nuôi
chút hy vọng nào
nữa.Nổi sợ đói mạnh
hơn bao giờ hết.Quân ,
đứa trẻ 14 tuổi già xọm
như một thanh niên
trưởng thành.Nó rà lại
lưới nhà rồi bắt đầu
công việc bằng cách
thức dễ nhất mà nó vẫn
làm vào những ngày
biển tốt: cạy hào trên
bãi đá.
Bé Ba bắt đầu khóc
rấm rức mỗi đêm.Biển
vẫn còn nuôi sống hai
anh em qua ngày,nhưng
căn nhà hiu quạnh làm
con bé sợ hãi.Nó gầy
xọp hẳn đi,ít nói,ít
cười.Quân thương em
lắm nhưng mãi lo ăn nó
chẳng còn hơi sức đâu
để trò chuyện nhiều với
em.
Trời lại trở gió.Biển
kêu rêu khi những cơn
mưa bắt đầu thường
xuyên và dai dẳng.Quân
ở nhà.Ngọn đèn cạn dầu
lù mù.Cát biển thốc
từng hồi vào nách nhà
nghe rào rạo như
mưa.Quân đưa cho em
một củ khoai vừa
nướng còn nóng hổi. Bé
Ba có vẻ vui hơn ,nó ăn
khoai ngon lành.Khi
được khoảng nửa cũ,nó
chìa phần còn lại cho
Quân rồi nói:
- Anh Hai ,hết hè rồi
phải không?
Quân bỡ ngỡ trả lời:
- Ừa ,đến mùa mưa
rồi …
- Em thấy trường
tiểu học mới quét lại
vôi..
- Vậy hả?
- Bao giờ em được đi
học?Anh Hai đi xin cho
em học đi.Tụi con
Dĩnh,thằng Bí sửa soạn
xong hết trọi rồi.Anh Hai
để dành được tiền mua
vở với viết cho em
chưa?
Nhìn gương mặt háo
hức của em,Quân đành
trả lời cho qua:
- Anh Hai đang tính
đây,để
coi,viết,mực ,gôm,viết
chì nè…cũng được.anh
Hai sẽ cố,nhưng nói
trước là áo quần mới
thì chưa …
- Không sao,áo quần
thì đợi ba về.Chỉ mua
cho em đôi dép thôi.
Ngực Quân nhói
đau.Nó liếc nhìn lên bàn
thờ.Nén nhang nhỏ cháy
dở dang vẫn còn giữ lại
được một vành tro hình
cong lơ lửng.
- Anh Hai à,mai mốt
nầy mình học giỏi,có việc
làm ,sẽ hết nghèo,hết
cực phải không anh Hai?
- Đúng vậy …
- Nếu vậy,khi nào học
xong,em sẽ sắm cho ba
cái ghe to thiệt to để ba
đi lưới nè.Em sắm cho
anh Hai cái xe bình bịch
để chạy ra chợ, đi đây
đi đó…Em cũng sắm cả
tủ lạnh để làm nước đá
nhận nè …Anh Hai thích
không?
Quân cười với
em,lòng nó cảm thấy vui
vui. Ừ , cũng có thể lắm
chứ. Ba nó thường
nói ,cái nghèo sinh cái
dốt ,nhưng cái dốt lại đẻ
ra cái nghèo.Nếu bé Ba
được học hành tử
tế,chắc chắn cuộc đời
của nó sẽ không cực
như Quân ,như ba.Mà
nếu như vậy tội gì
không mơ ước nhỉ. Bất
chợt ,Quân nói với em
về cái mơ ước của
chính nó thông qua niềm
mơ ước của em mình:
- Em sẽ được vào lớp
nè,học chữ ,học
viết ,học toán.Nếu em
chịu khó học giỏi, cô giáo
khen,sẽ cho em phần
thưởng.Em lên lớp,học
tới,học tới hoài…
Bé Ba vổ tay:
- Đúng rồi. Bữa khai
trường anh Hai đi với
em nghe.Em sẽ chải tóc
suông,cột giây thun.Em
sẽ ra biển lấy đá cọ chân
thiệt kỹ,mang dép
mới.Tay em cầm cuốn
sách như vầy nè.Em vô
lớp,xin cô ngồi bàn đầu.
Cô giáo hỏi tên em.À,mà
anh Hai ,có phải em tên
là Nguyễn thị Thu
không? Đó , em nhớ
như in mà,tên em là
Thu..Mà lúc đó anh Hai
đừng gọi em là bé Ba
nghe ,tụi nó cười em đó
…
- Tất nhiên rồi …
Bé Ba nằm sải tay
trên giường. Mắt nó đã
nhíu lại nhưng miệng
vẫn còn lải nhải:
- Lần này tụi con Dỉnh
hết chọc em,thằng Bí
hết làm cao.Em vô lớp
đàng hoàng chớ không
đứng ngoài hàng rào
dòm vô nữa …
Bé Ba nói nhỏ
dần.Quân nghe có tiếng
ngáy nhẹ nhàng của em
từ đôi môi đang mỉm
cười. Lần đầu tiên từ
khi cơn bão dứt,Quân
thầm khấn vái Ba mình
hãy giúp đỡ phù hộ hai
anh em Quân.
Quân chỉ thiếp đi
được một lúc rồi thức
dậy trằn trọc. Cơn mất
ngủ khó thấy ở tuổi như
Quân. Nhưng nó thương
em quá đỗi.Quân biết
khoảng hai tuần nữa,lễ
khai giảng bắt đầu cho
tất cả trường ở khắp
nơi .Nếu bé Ba không
được đi học ,nó sẽ ra
sao? Quân có thay nổi
ba để lo cho em? Mười
mấy tuổi đầu,dốt
nát,chỉ có cái kinh
nghiệm non nớt của
một đứa trẻ sớm lam
lủ,xuất thân trong một
gia đình ngư dân. Quân
không biết mình phải
làm gì để có thể có chút
tiền hầu nối dài niềm
mơ ước của em và
cũng của chính mình.
Tuyệt vọng ,Quân tấm
tức khóc.Những giọt
nước mắt cứ âm thầm
lầm lủi trong đêm đen.
Gà gáy sáng.Đã có
những tiếng chân vội vã
xuống bãi của những
người đi ghe câu. Quân
vội vàng đắp lên người
em tấm chăn
mỏng ,dằn lại liếp
cửa,vơ lấy đồ nghề ở
góc nhà rồi nhẹ nhàng đi
ra.
Trời vẫn còn tối.Gió
thổi gây gây lạnh.Ngôi
sao Mai sáng rỡ ở góc
trời báo cho biết hôm
nay trời sẽ quang đảng.
Cát lốp xốp ươn ướt
hơi sương.Quân đi
thẳng ra bãi quen.Thủy
triều đã xuống. Những
mỏm đá đen nối tiếp
nhau dẫn ra tận ngoài
xa.Bãi cũng kéo rộng và
sóng thì như chìm trong
đáy biển. Quân tự nhủ:
- Hãy đợi trời sáng …
Nhưng những mỏm
đá nối tiếp thật quyến
rũ . Thêm vào đó ,ánh
lửa của những thuyền
câu lừng lửng ngoài xa
làm Quân háo hức. Càng
xa bờ ,càng dễ săn bắt
được nhiều.Đó là quy
luật của biển. Quân hơi
sợ,nhưng Quân cũng
cần tiền đểsống và giờ
đây Quân còn cần tiền
để thực hiện giấc mơ
của bé Ba ,Quân cương
quyết đứng dậy,mò
mẫm ,xốc lưới lên
vai,nắm chặt cán dao rồi
chạy nhanh trên các
mỏm đá.
Những con hàu tươi
nguyên vỏ ánh màu lục
biếc nằm phơi trên mô
đá ẩm ướt như chờ
sẵn .Chưa bao giờ Quân
thấy nhiều hàu như
vậy.Những con cá quẩy
trắng lưng khi vướng
vào lưới làm tròng
trành sóng biển.Quân
vừa cạy hào vừa canh
lưới.Cái bao tải nặng dần
lên cùng lúc với mặt trời
dâng cao từ lòng
biển.Quân mải mê cạy
hào,lòng phơi phới khi
nghĩ đến những đồng
tiền đổi được sẽ biến
những ước ao của bé Ba
thành hiện thực.
Mãi mê cạy hào Quân
không biết thủy triều
bắt đầu lên tự bao
giờ.Và Quân cũng ra khá
xa bờ.Khi sóng dội tung
tóe trên lưng ,Quân mới
giật mình đứng
dậy.Đằng sau,bờ như
xa tít và những mỏm
đá không còn liền lạc mà
cách nhau như các hòn
đảo nhỏ.
Lo lắng ,Quân vội
vàng thu lưới ,thắt lại
miệng bao, thối lui vào
bờ.Cái bao căng phồng
và lưới cá quẫy lộn phần
nào làm Quân phấn khởi.
Vào bờ, chỗ cá và hào
này dư sức đổi lấy cho
bé Ba bút ,vở,dép và
không chừng có thể
mua được một bộ quần
áo mới nữa. Chưa bao
giờ Quân kiếm được
nhiều như hôm
nay.Bằng bất cứ giá nào
Quân cũng phải mang
được những thứ ấy vào
bờ.
Vừa đi vừa nương
theo các tảng đá
ngầm,Quân kéo theo
bao hào nặng càng lúc
càng nặng.
- Hay mình bỏ bao
hào,giữ lưới cá.Cá bán
được nhiều tiền hơn.
Quân đứng lên một
tảng đá vừa thở vừa
suy nghĩ.
- Nhưng không
được ,bé Ba phải có
mặt vào ngày khai
trường sắp tới. Mình
phải cố gắng thêm một
chút …một chút nữa
thôi.
Thế rồi Quân lại bơi
tiếp,nghỉ trên một tảng
đá rồi lại bơi. Có một
mỏm đá cao,Quân
mừng rỡ bíu lấy.Như
vậy là sắp đến bờ
rồi.Nhưng qua đầu một
con sóng.Quân kinh hải
khi thấy bờ vẫn xa như
là Quân chưa hề dời khỏi
chỗ lưới cá.
- Vất bỏ tất cả để bơi
vào bờ.
Một tiếng nói khác
trỗi lên từ trái tim:
-Đừng ,hôm nay là dịp
may,ngày mai,ngày
mốt ,nếu biển động làm
sao có được
Quân ngồi trơ người
trên mỏm đá lắng nghe
cuộc chiến đấu thầm
lặng giữa trái tim và lý
trí trong lòng mình.Trên
cao, mặt trời soi qua kẽ
mây , chiếu vài tia nắng
quái lên gương mặt đen
đủi hốc hác của
Quân.Đằng xa xa,vài
chiếc thuyền cá mãi mê
công việc ,họ đâu nhìn
thấy cái bóng nhỏ rất
nhỏ của Quân giữa biển
sóng mênh mông
Khi Quân tỉnh lại đã
thấy mình đang ở trên
bãi cát.Quân không hiểu
được tại sao mình có
thể vào đến bờ.Lưới
vẫn quàng trên vai,tay
còn nắm thật chặt cái
bao tải.Mọi thứ vẫn còn
đó.Quân mỉm cười sung
sướng rồi ngồi phắt
dậy . Không ,không còn gì
cả.Trên vai,lưới đã
rách,chỉ còn duy nhất
một con cá nhỏ im lìm
giương đôi mắt đỏ
ngầu nhìn Quân. Và cái
bao hào nặng nề giờ xẹp
lép,dán chặt trên nền
cát. Quân liếm môi.Muối
đắng chát. Biển xa lạ và
bờ cát chao đảo.Quân
chuyệnh choạng đứng
dậy ,lầm lủi đi.Lưới vẫn
trên vai và cái bao vẫn
nắm trong tay.
Hình như bé Ba đã
thức dậy,ăn nốt củ
khoai trong chiếc đĩa vỡ
trên bàn ,rồi lại thiếp
ngủ yên lành.
Quân nhìn em ,lặng lẽ
nằm xuống cạnh bên. Bé
Ba đang mơ,miệng úng
ắng những tiếng đứt
quảng :
-Anh Hai…vở..viết..cho
em…đi học …
Quân đưa cánh tay
lên che mắt và khóc.